Trong chia sẻ của nhà hoạt động giáo dục Giản Tư Trung, tôi từng bắt gặp một quan điểm khiến mình nhiều suy tư: cuộc đời của mỗi người được định hình bởi năm lựa chọn quan trọng. Đó là chọn lẽ để sống, chọn người để lấy, chọn việc để làm, chọn thầy để học, và chọn bạn để chơi. Những lựa chọn ấy không phải là những cột mốc hoành tráng mà ta thường hình dung, mà nhiều khi ẩn mình trong những khoảnh khắc tưởng chừng nhỏ nhặt. Thế nhưng, chính những điều tưởng chừng nhỏ bé ấy lại có đủ sức mạnh để vẽ nên diện mạo cuộc đời, để biến cuộc sống thành một hành trình đầy ý nghĩa hoặc trống rỗng vô cùng.
Giống như bao người khác, tôi cũng từng đứng trước những lựa chọn lớn của đời mình, từng băn khoăn giữa nhiều ngã rẽ. Có những khi, sự bối rối ấy khiến lòng mình như lạc vào một màn sương dày đặc, mông lung chẳng rõ đâu là lối đi đúng. Trong những giây phút ấy, tôi tự hỏi: “Liệu mình đã chọn đúng chưa? Nếu đi theo một con đường khác, cuộc đời sẽ ra sao?”. Những suy nghĩ ấy đan xen giữa nỗi lo âu và hy vọng. Nhưng chính cách ta lựa chọn – dù chỉ trong một khoảnh khắc ngắn ngủi hay ở những bước ngoặt lớn lao – sẽ dần định hình ta là ai, và ta sẽ sống một cuộc đời như thế nào.”
Lẽ để sống chính là kim chỉ nam cho mọi quyết định trong cuộc đời. Nó như ánh sáng dẫn lối, giúp ta không lạc bước giữa muôn ngả đường. Có những người tìm thấy lẽ sống trong việc chăm sóc gia đình, yêu thương những người thân yêu. Có người lại sống vì khát vọng thay đổi thế giới, mang lại giá trị lớn lao cho cộng đồng. Cũng có những người chọn một lẽ sống thật giản đơn, chỉ mong từng ngày trôi qua trong bình yên và đủ đầy. Nhưng cũng có những người không tìm thấy lẽ sống của mình, để cuộc đời trôi nổi như một con thuyền không bánh lái, để xã hội hay hoàn cảnh cuốn đi mà không biết mình đang sống vì điều gì.
Những ai sống mà không có một lẽ sống rõ ràng thường dễ bị tổn thương trước những biến cố, cảm thấy cuộc đời mình vô nghĩa mỗi khi đối diện với thử thách. Nhưng khi ta chọn được một lẽ sống đúng đắn, ta sẽ luôn tìm thấy sức mạnh nội tại để bước tiếp, bất kể cuộc đời có ném ta vào đâu. Hãy thử ngẫm lại: lẽ sống mà ta chọn có mang lại cảm giác bình yên mỗi khi nghĩ đến không? Có đủ sức nâng đỡ ta qua những thử thách trên hành trình này không?
Rời khỏi phạm trù của bản thân, chúng ta bước vào mối quan hệ với người khác. Chọn người để lấy chính là một trong những lựa chọn quan trọng bậc nhất, bởi người bạn đời không chỉ là người cùng ta xây dựng gia đình, mà còn là người đồng hành trong những chặng đường dài của cuộc sống. Một người bạn đời biết yêu thương, tôn trọng, và đồng cảm sẽ biến hôn nhân thành nơi chốn an lành để trở về. Họ không cần hoàn hảo, mà chỉ cần phù hợp – phù hợp với những giá trị sống, với giấc mơ, và cách ta nhìn nhận cuộc đời.
Nhưng nếu chọn sai, hôn nhân có thể trở thành một mối quan hệ đầy mâu thuẫn, khiến ta cảm thấy lạc lõng và mỏi mệt ngay trong chính tổ ấm của mình. Vậy nên, khi đứng trước lựa chọn này, hãy lắng nghe không chỉ trái tim mà cả lý trí. Bởi hạnh phúc gia đình không phải là ngọn lửa bùng lên trong một khoảnh khắc, mà là hành trình dài cần được nuôi dưỡng mỗi ngày.
Từ gia đình, ta lại tìm kiếm một nơi để khẳng định giá trị của mình – đó là chọn việc để làm. Công việc không chỉ là nguồn mưu sinh, mà còn là cách để ta định hình bản thân, để sống trọn vẹn với đam mê và năng lực. Người ta thường nói: “Chọn công việc yêu thích, bạn sẽ không phải làm việc ngày nào trong đời.” Nhưng thực tế không phải lúc nào cũng dễ dàng như thế. Nhiều người chọn công việc chỉ vì áp lực tài chính hoặc vì muốn làm hài lòng kỳ vọng của người khác, để rồi dần dần cảm thấy chán chường và kiệt sức.
Công việc phù hợp là công việc khiến ta tự hào khi nghĩ đến, khiến ta thấy rằng mình đang đóng góp điều gì đó cho xã hội. Nó không cần là công việc lớn lao, nhưng phải giúp ta cảm nhận được giá trị của chính mình. Vậy nên, đừng chỉ chọn một công việc “dễ làm” hay “được trả lương cao”, mà hãy chọn một con đường cho phép bạn là chính mình, mỗi ngày một tốt hơn.
Để đi xa hơn trong cuộc sống, chúng ta cần những người dẫn dắt – những người thầy để học. Người thầy không chỉ dạy ta kiến thức, mà còn giúp ta nhìn nhận thế giới bằng những lăng kính mới mẻ. Một người thầy tốt không nhất thiết phải là một giáo sư nổi tiếng hay một chuyên gia đầy uy tín. Đôi khi, đó chỉ là một người bạn đồng hành biết khích lệ, một người sếp tâm huyết, hoặc thậm chí là một cuốn sách khiến ta thức tỉnh.
Thế nhưng, nếu không biết chọn đúng người thầy, hoặc không biết học hỏi từ những gì ta gặp gỡ trong cuộc sống, ta sẽ dễ dàng bỏ lỡ những bài học quý giá. Người thầy đúng đắn không chỉ giúp ta hiểu biết hơn, mà còn truyền cảm hứng để ta trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.
Và để điểm tô thêm sắc màu cho bức tranh cuộc đời, ta còn cần chọn bạn để chơi. Bạn bè là những tấm gương phản chiếu phần nào con người ta: có người khích lệ ta tiến bước, có người làm ta ngẫm lại bản thân, có người chỉ lặng lẽ ở bên, lắng nghe, sẻ chia. Tuy nhiên, cũng có những mối quan hệ khiến ta mỏi mệt, kéo ta vào vòng xoáy tiêu cực.
“Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.” Lời khuyên ấy luôn đúng ở bất kỳ thời điểm nào trong cuộc đời. Hãy chọn những người bạn khiến bạn trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình, những người có thể giúp bạn vượt qua khó khăn và nhìn nhận thế giới bằng đôi mắt rộng mở hơn.
Vì thế, đừng dại mà chọn bạn như nhặt một viên đá bất kỳ, hãy chọn những người bạn khiến ta trở nên tốt hơn, để sau mỗi cuộc trò chuyện, ta thấy mình giàu thêm niềm tin và dũng khí.
Cuộc sống, suy cho cùng, chính là kết quả của những lựa chọn mà ta đưa ra. Từng quyết định, dù nhỏ bé hay lớn lao, đều định hình nên con người và hành trình sống của ta. Những lựa chọn đúng đắn không chỉ mang lại hạnh phúc, mà còn giúp ta sống một cuộc đời có ý nghĩa và giá trị.
Cuộc đời là của bạn, và chỉ bạn mới có quyền quyết định nó sẽ trở nên như thế nào. Hãy thận trọng khi cân nhắc, nhưng cũng hãy can đảm để bước đi. Hãy sống hết mình và yêu thương từng lựa chọn, bởi chính những lựa chọn ấy sẽ tạo nên câu chuyện độc đáo của riêng bạn – một câu chuyện ý nghĩa, trọn vẹn, và đáng tự hào.
Nguyễn Đình Anh
